ՎԱԶԳԵՆ ՍԱՐԳՍՅԱՆ. «Թշնամու ոտքը երբեք մեր հողը չի մտնի»

Վազգեն Սարգսյանի ծննդյան օրվա առիթով նպատակահարմար գտանք վերահրատարակել նրա հետ հարցազրույցը, որ տեղի է ունեցել 1992թ. Գորիսում՝ Արցախյան պատերազմի դժվարին օրերին: Հարցազրույցը մեկ անգամ եւս ապրողներիս հիշեցնում է առ այն, թե ինչպիսի գնով ու մաքառումով է կերտվել հաղթանակը, ինչպես են նորանկախ Հայաստանի հիմնադիրները մտածել հող հայրենիի մասին:

- Պարո՛ն նախարար, ինչպե՞ս եք բնութագրում օպերատիվ կացությունը սահմանագծում:

- Զուտ պաշտպանական իմաստով դրությունը որոշ չափով թեթեւացել է Լաչինի վտանգի սպառման հետեւանքով: Փաստորեն, մեր ձեռքն ազատվեց: Մյուս` հարավային ուղղությամբ վտանգն առկա է, եւ մենք կարող ենք հանկարծակիի գալ, եթե այսօր ինտենսիվորեն չնախապատրաստվենք հնարավոր հարձակումների դիմակայմանը: Անհրաժեշտ է բոլոր օղակներում բարձրացնել կարգապահության, կազմակերպվածության մակարդակը, որը վերջին օրերին հայտնի իրադարձություններից հետո բավականաչափ խարխլվել է: Անհրաժեշտ է բարձրացնել զգոնությունը, ուժեղացնել սպառազինությունը, վերջին հաշվով` պաշտպանվածությունը: Այս խնդիրն իրականացնելու համար էլ գտնվում եմ Գորիսում: 

- Փաստորեն չհայտարարված պատերազմ է:  Պետական ո՞ր կառույցն  է ղեկավարում շրջանի պաշտպանությունը, կոորդինացնում զինյալ ստորաբաժանումների գործողությունները: Այս հարցում անորոշությունն այնքան ընդգծված է, որ վերջին մեկ-երկու ամսում տարբեր օղակներում փորձ է կատարվում ստեղծելու ինքնապաշտպանության խորհուրդներ, զինյալ միավորումներ: 

- Ոչ մի նորաբույս կառույց, առավել եւս ինքնապաշտպանության խորհուրդ ու կոմիտե, ում կողմից էլ որ ստեղծված լինեն, չեն կարող իրականացնել շրջանի պաշտպանությունը: Ցանկացած կառույց իր ստեղծման պահից օրենքից դուրս է: Գորիսում եւ սահմանային մյուս շրջաններում պաշտպանությունն իրականացնում է սահմանապահ պարետատունը` իր հրամանատարությամբ, ներքին օղակներով` ուղեկալներով, պահակակետերով: Պաշտպանական խնդիրներ իրականացնելիս պարետատան պարետի ենթակայությամբ են գործում նաեւ զինվորական կոմիսարիատը, պահեստազորայինների գումարտակը, շրջանային միլիցիայի աշխատակիցները: Դրսից գործուղված ռազմական բոլոր ջոկատները նույնպես մտնում են պարետատան ենթակայության տակ: Կարծում եմ` այս ուժերն ի զորու են պաշտպանելու սահմանների անվտանգությունը: Իրավիճակի կտրուկ բարդացումների դեպքում գործողության մեջ կդրվեն պաշտպանության նախարարության ցամաքային ուժերի չորս գնդերը: Գեներալ-մայոր Մ.Սարգսյանը վերջին ամսում գտնվում է Զանգեզուրում` չորս շրջանի պաշտպանական կառույցների գործունեությունը կոորդինացնելու նպատակով: Քանի որ հանգամանքների բերումով իրավիճակն ավելի ռազմականացված էր Գորիսում, ուստի պարոն Սարգսյանն իր գործունեությունը հիմնականում ծավալում էր Գորիսի շրջանում: 

- Հաճելի է լսել, որ տարածաշրջանի պաշտպանությունն իրականացվում է եւ կիրականացվի պետական մակարդակով, պետական կառույցների միջոցով: Այդ դեպքում ինչպե՞ս եք մտադիր օգտագործել այն երիտասարդների ուժերը, ովքեր, գիտակցելով հայ ժողովրդին սպառնացող վտանգը, իրենց պատրաստակամությունն են հայտնում մասնակցելու երկրամասի պաշտպանությանը: 

- Նման երիտասարդները, անշուշտ, կարող են իրականացնել իրենց ցանկությունը: Գորիսի սահմանապահ պարետատանը պահանջվող զինվորների հաստիքաքանակը մոտ 300 է: Մինչդեռ ծառայողների թիվը երկու հարյուրից չի անցնում: Ինչպես տեսնում եք, պարետատան հաստիքացուցակը հեռու է լրացված լինելուց: Մինչեւ 33 տարեկան բոլոր երիտասարդները, ովքեր ցանկանում են ընդգրկվել պաշտպանության գործում, այդ հնարավորությունն ունեն: Ի դեպ, խոսքս իսկական զինվորական ծառայության, ազնիվ մղումով հայրենիքին ծառայելու մասին է եւ ոչ թե սեփական անձը ռեկլամելու, դեպքից դեպք թեժ կետերում երեւալու մասին: Ասել եւ ասում եմ` յուրաքանչյուր հայ մարդ, ով կարող է եւ ուզում է մասնակցել հայրենիքի պաշտպանությանը, չունի եւ չի ունենա կառույցի, զենքի, զինամթերքի, աշխատավարձի պրոբլեմ: Կան պետական կառույցներ, որոնք ոչ ոքի առաջ իրենց դռները չեն փակում: Պետք է եւս մեկ անգամ հիշեցնեմ` պաշտպանությունը զուտ պետական խնդիր է եւ չի հանդուրժում ոչ մի խմբակային, կուսակցական, թայֆայական մոտեցում: 

- Իսկ ի՞նչ կարգավիճակով են օժտված երկրապահ ջոկատները:  

- Երկրապահ ջոկատները, որոնցից ծնունդ առան այսօրվա պետական ռազմական կառույցները, հանդիսանում են զինվորական կոմիսարիատում կազմավորվող պահեստայինների կորիզը: Երկրապահ ջոկատների շրջանային շտաբների պետերը ծառայության են անցնում պահեստազորային գումարտակում` անձնակազմի գծով գումարտակի հրամանատարի տեղակալ: Ժամանակավորապես պահեստազորայինների գումարտակի հրամանատար է նշանակված շրջանի զինվորական կոմիսարը: Թվարկածս կառույցներից դուրս որեւէ ռազմական կառույց, որեւէ ջոկատ օրինական համարվել չի կարող եւ պատժելի է քրեորեն: Մենք պետք է հասնենք այն վիճակին, որ պետական կառույցից դուրս չգրանցված որեւէ զենք անգամ չմնա մարդկանց մոտ, քանզի հսկողությունից դուրս գտնվող զենքը չարիք է հասարակության համար: Եվ դա վերաբերում է բոլորին` առանց որեւէ բացառության: 

- Քանի որ խոսվեց քաղաքացիների կողմից զենք կրելու մասին, ուստի ցանկալի է իմանալ, թե Հայաստանի Հանրապետությունում ով, որ մարմինը կարող է քաղաքացուն, պաշտոնատար անձին զենք կրելու իրավունք վերապահել: 

- Գոյություն ունի զենք կրելու թույլտվության կարգ` սահմանված հանրապետության ներքին գործերի նախարարության կողմից: Կա նաեւ զենք կրելու իրավունք ունեցող պաշտոնատար անձանց ցանկ: Այդ ցանկից եւ կարգից դուրս Հայաստանի Հանրապետությունում ոչ մի մարմին, ոչ ոք չի կարող որեւէ մեկին զենք կրելու իրավունք վերապահել:

- Գորիսեցիներս պակաս մտահոգված չենք  Գորիս-Կապան ավտոխճուղում անվտանգության ապահովման հարցով:

-  Թույլ տվեք այդ մասին խոսել մի քանի օր հետո: 

- Ի՞նչ ճակատագիր կարող է ունենալ Լաչինի միջանցքը: 

- Այդ հարցը կլուծվի կլոր սեղանի շուրջ: Իրավիճակից դուրս գալու համար շատ ճկուն, բազմապլան քաղաքականություն պետք է իրականացնել, ինչով եւ զբաղված են ՀՀ եւ ԼՂՀ ղեկավարները: Կարող եմ շեշտել, որ դա հավասարազոր է, եթե ոչ ավելի դժվար, ռազմական գործողություններին: Բոլոր դեպքերում համոզված եմ, որ մենք պայքարի այս փուլից նույնպես պատվով դուրս կգանք: 

Հարցազրույցը` ՍԱՄՎԵԼ ԱԼԵՔՍԱՆՅԱՆԻ

«Զանգեզուր», N 43, 10.06.92թ.